Số báo ngày 16/2/1870 trên tờ Gia Định Báo, tờ báo tiếng Việt đầu tiên của Việt Nam ở Sài Gòn. Bài báo viết:
“…Từ Ba Tàu có cách giải thích như sau: Ba có nghĩa là ba vùng đất mà chúa Nguyễn cho phép người Hoa làm ăn và sinh sống: vùng Cù Lao Phố (Đồng Nai), Sài Gòn Chợ Lớn,Hà Tiên, từ Tàu bắt nguồn từ phương tiện đi lại của người Hoa khi sang An Nam,nhưng dần từ Ba Tàu lại mang nghĩa miệt thị. Còn có cách giải thích khác: Người Việt thường xưng hô theo thứ tự như anh Hai (con cả) anh Ba (con thứ)… Vì lý do đó mà người Tàu thường lễ phép gọi thân mật người Việt đang làm ở các cơ quan Pháp thời đó là anh Hai (cậu Hai) và xem mình là em (anh Ba). Từ đó người Việt mới gọi anh Ba (Tàu) là vậy.”
Hồi xưa người "Tàu" được gọi là Ba Tàu thay vì là người "Hoa"
Sự việc khiến người Việt gọi người Hoa trên đất nước mình là Ba Tàu xảy ra vào khoảng năm 1807, (hoặc chậm lắm là vào năm 1820, khi vua Minh Mạng lên ngôi). Đó là kết quả một lệnh dụ kỵ húy do vua Gia Long ban ra: cấm cả nước nói từ Hoa!
Hoa là tên bà Hồ Thị Hoa, con gái của quan Khâm Sai Chưởng Cơ Hồ văn Bôi (như tư lệnh quân đoàn bây giờ)dưới triều Gia Long.
Bà sinh năm 1791; năm 1806, mới 15 tuổi (được kể 16 tuổi ta), bà được hoàng gia triều Nguyễn chọn làm chính phi (vợ chính) của hoàng tử Nguyễn Phúc Đảm, người về sau được chọn là đông cung thái tử, và kế vị cua Gia Long, là vua Minh Mạng. Một năm sau, bà sinh hoàng tử Nguyễn Phúc Miên Tông (về sau sẽ là vua Thiệu Trị.) Sau khi sinh con dược 13 ngày, bà qua đởi. Vua Gia Long rất thương tiếc đứa con dâu yểu mệnh, bèn ban chỉ dụ cho quan lại và bá tánh trong nước kiêng tên Hoa của bà.
Theo lệnh kỵ húy này, tỉnh Thanh Hoa đổi thành Thanh Hóa, cái Cầu Hoa (ở quận 1 Sài Gòn bây giờ) đổi tên thành Cầu Bông, cửa (gate) Đông Hoa của Hoàng thành Huế đổi thành cửa Đông Ba. Và chợ Đông Hoa ngoài cửa Đông Hoa cũng đổi tên thành chợĐông Ba.
Từ đó cách ăn cách nói của người xứ Trung kỳ Nam Kỳ cũng né từ "Hoa", thí dụ: Hoa thì nói thành Bông, Hoa lợi thì nói thành Huê lợi, Hoa kỳ => Huê kỳ..
“…Từ Ba Tàu có cách giải thích như sau: Ba có nghĩa là ba vùng đất mà chúa Nguyễn cho phép người Hoa làm ăn và sinh sống: vùng Cù Lao Phố (Đồng Nai), Sài Gòn Chợ Lớn,Hà Tiên, từ Tàu bắt nguồn từ phương tiện đi lại của người Hoa khi sang An Nam,nhưng dần từ Ba Tàu lại mang nghĩa miệt thị. Còn có cách giải thích khác: Người Việt thường xưng hô theo thứ tự như anh Hai (con cả) anh Ba (con thứ)… Vì lý do đó mà người Tàu thường lễ phép gọi thân mật người Việt đang làm ở các cơ quan Pháp thời đó là anh Hai (cậu Hai) và xem mình là em (anh Ba). Từ đó người Việt mới gọi anh Ba (Tàu) là vậy.”
Hồi xưa người "Tàu" được gọi là Ba Tàu thay vì là người "Hoa"
Sự việc khiến người Việt gọi người Hoa trên đất nước mình là Ba Tàu xảy ra vào khoảng năm 1807, (hoặc chậm lắm là vào năm 1820, khi vua Minh Mạng lên ngôi). Đó là kết quả một lệnh dụ kỵ húy do vua Gia Long ban ra: cấm cả nước nói từ Hoa!
Hoa là tên bà Hồ Thị Hoa, con gái của quan Khâm Sai Chưởng Cơ Hồ văn Bôi (như tư lệnh quân đoàn bây giờ)dưới triều Gia Long.
Bà sinh năm 1791; năm 1806, mới 15 tuổi (được kể 16 tuổi ta), bà được hoàng gia triều Nguyễn chọn làm chính phi (vợ chính) của hoàng tử Nguyễn Phúc Đảm, người về sau được chọn là đông cung thái tử, và kế vị cua Gia Long, là vua Minh Mạng. Một năm sau, bà sinh hoàng tử Nguyễn Phúc Miên Tông (về sau sẽ là vua Thiệu Trị.) Sau khi sinh con dược 13 ngày, bà qua đởi. Vua Gia Long rất thương tiếc đứa con dâu yểu mệnh, bèn ban chỉ dụ cho quan lại và bá tánh trong nước kiêng tên Hoa của bà.
Theo lệnh kỵ húy này, tỉnh Thanh Hoa đổi thành Thanh Hóa, cái Cầu Hoa (ở quận 1 Sài Gòn bây giờ) đổi tên thành Cầu Bông, cửa (gate) Đông Hoa của Hoàng thành Huế đổi thành cửa Đông Ba. Và chợ Đông Hoa ngoài cửa Đông Hoa cũng đổi tên thành chợĐông Ba.
Từ đó cách ăn cách nói của người xứ Trung kỳ Nam Kỳ cũng né từ "Hoa", thí dụ: Hoa thì nói thành Bông, Hoa lợi thì nói thành Huê lợi, Hoa kỳ => Huê kỳ..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét